Йосемит ҮЦХ
Үргэлжлэл: 00:45:03
Гэр: Йосемитийн үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн өвөл.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Цөөвөр чонын хувьд, түүний идэш цасны гүнд нуугдсан байдаг. Энэ түүний шогших чимээг дарна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Ер бусын сонор чих нь... 30 см зузаан цасан доорхи олзоо алдалгүй тодорхойлдог. Цаг хугацаа бүгдийг шийднэ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемити нуугдмал эрдэнэсээр дүүрэн.... хэрэв чи тэднийг хаанаас олохоо мэдэж байгаа бол.
-----------------------------------------------------------
АМЕРИКИЙН ҮНДЭСНИЙ ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН: ЙОСЕМИТ
-----------------------------------------------------------
Өгүүлэгч: Гэрт Брүкс
-----------------------------------------------------------
Гэр: Маш том, хатуу, үзэсгэлэнтэй. Йосемити дурсгалт газруудаар баялаг газар. Эль Кэптин, Хаф Доум, Глейшер Пойнт...
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энд Калифорнийн хамгийн том байгалийн усны эх үүсвэрүүдийн нэг нь байдаг. Мөн хуурайшсан мужийн баян бүрд бий. Цэцэрлэгт хүрээлэн газарзүйн хувьд өвөрмөц онцлогтой.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Номхон далайгаас нүүсэн үүлс 3900 метрийн өндөрт байх Сьерра Невадад иржээ. Үүлс ирэхдээ өндөр оргилуудад цас авчирдаг. Тэр цас аажмаар хайлж, ус нь жилийн турш урсах болно.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн хөндийгөөр хаврын урь оржээ. Цасан бүрхүүл хайлсаар.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Цэцэрлэгт хүрээлэнд усны эхний урсгал гарч эхэллээ. Йосемитийн хүрхрээ ид үедээ байна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Мерсед гол дахин сэргэж байна. Үржил шимгүй цагаан газрууд өтгөн ногоон нуга болж хувирна. Калифорнийн ургамлын төрөл зүйлийн 20% нь энд ургадаг. Тэднийг харах хамгийн тохиромжтой цаг нь Йосемити өвлийн ичээнээс сэрэх үе юм.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Шавьжнууд бол Эль Кэптинд үүрээ засдаг царсны тоншуулуудад удаан хүлээсэн баяр нь. Йосемитийн боржин чулуунууд олон мянган жилийн турш хүмүүст нөлөөгөө үзүүлсээр иржээ. Ахвани буюу "Ангайсан том ам" гэсэн утгатай нэр энэхүү алдартай хөндийн анхны ууган индиан нэр ажээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн 3000 нуга амьдралаар баялаг арлуудтай билээ. Хаврын өвс ногоо цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгийн том амьтны идэш тэжээлийн гайхалтай эх үүсвэр болдог.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Эр хар баавгай. Тэр бараг 50 жил үргэлжилсэн Йосемитийн баавгайн өвөрмөц судалгааны нэг хэсэг бөгөөд энэ судалгаагаар хар баавгай болон хүмүүсийг хамгаалж байдаг юм. ЖиПиЭс-тэй хүзүүвч, чихний шошго нь түүний шилжилт хөдөлгөөнийг хянахад тусалдаг. Тэр саяхан ичээнээсээ гарсан... бас өлсөж байгаа.
-----------------------------------------------------------
Гэр: 180 кг жинтэй маахай зөвхөн өвс ногоогоор хоолшихгүй ээ. Таван сар унтсаны дараа энэ том залууд уургын тун хэрэгтэй. Харин тэр хаанаас уураг авахаа мэднэ. Түүний үнэрлэх мэдрэмж нь хүнийхээс дор хаяж 100 дахин илүү байдаг. Тэр модны холтос дор нуугдсан илчлэг ихтэй авгалдайнуудыг үнэрлээд олж чадна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Гэхдээ аварга том сарвуутай бол... бяцхан амттанд хүрэхэд хэцүү л байх. Тэр яагаад өдөржин хооллох хэрэгтэй болдог нь амархан ойлгогдож байна. Тэр энд цорын ганц өлсөглөн баавгай бишээ. Мөн хэд хэдэн амнуудыг хооллох хэрэгтэй баавгай ч байна. Йосемитээс ирсэн эвш. Түүнийг долоон жил судалжээ. Тэр хавар төрсөн шинэхэн хоёр бамбарууштай. Тэр хоёр ичээнээсээ оройтож гарсан болохоор хөөцөлдөн тоглож байна. Тэд идэш тэжээл олохын тулд цэцэрлэгт хүрээлэнгийн өргөн уудам газрыг самнах ёстой. Түүний бамбаруушууд жин нэмэх хэрэгтэй.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Бамбаруушууд таван сартайдаа туранхай, эмзэг байдаг. Тэд ээжтэйгээ ойр байх хэрэгтэй. Ялангуяа ойр хавьд нь өршөөлгүй цөөвөр байгаа бол. Эхээсээ хоцрохгүй байх хэцүү байж мэднэ... сургуулийн өмнөх насанд сатаарах нь амархан байдаг. Йосемитийн цөөвөр чоно голдуу зурам, хэрэм, огтноор хооллодог. Бамбарууш тэднээс 25 дахин их жинтэй, жинхэнэ найр гэсэн үг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Бамбарууш өндөрлөг дээр гарчээ... дараа нь цөөвөр чоныг гайхшруулж орхилоо. Эзэмшил нутгаа хамгаалах бамбаруушны амьдралын хичээл дөнгөж сая шалгалтандаа тэнцлээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитэд бараг хагас зуун жил үргэлжилсэн судалгаа, хамгаалалтын ачаар 18 хавтгай дөрвөлжин км газарт 20 баавгай өрсөлддөг байж болохыг тогтоожээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Гэхдээ тус цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгаалалт хамаагүй эрт эхэлсэн юм. Конгресс “Йосемит бол ертөнцийн зарим агуу гайхамшигуудын амьдрах газар нь” гэж хэлсэн байдаг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: 160 гаруй жилийн өмнө гэрэл зурагчин Карлтон Уоткинс ихэнх нь судлагдаагүй Йосемитын хөндийд очихоор шийджээ. Тэр америкийн нууцлаг зэрлэг байгалийн гайхалтай байдлыг хальсандаа буулгаж авчээ. Тэдгээр гэрэл зургууд ерөнхийлөгч Линкольн зөвхөн байгалийн үзэсгэлэнт газруудад тулгуурлан хамгаалах тухай түүхэн дэх анхны хуульд гарын үсэг зурахад нөлөөлсөн юм.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн 1800-аад оны сүүлээс хойш өргөжсөн байна. Түүний хил нь Мерсед голын хавцлыг хамардаг... Калифорнийн бохирдоогүй цагаан голын сүүлчийн хэсгүүдийн нэг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энэ цэцэрлэгт хүрээлэн хамгийн адал явдалт нэг амьтны амьдардаг газар. Сьерра саламандр. Тэр ихэнх амьдралаа бусдын нүднээс нуугдаж өнгөрөөдөг. Хавар бүх зүйл өөрчлөгдөнө. Эмэгчин саламандр биеэсээ даавар ялгаруулж, нөхцөл нь бүрдвэл... хань ижлээ олохоор замд гарна... Энэ аялалын урт нь бүхэл бүтэн 3 км.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Хэрэв чи ердөө 12 см-ийн урттай бол энэ маш том ажил. Түүний замд сүүлчийн саад тулгарчээ. Йосемитийн хурдны зам.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Ямар ч байсан Йосемитийн аялагч маань зам гарч чадлаа.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Түүнийг ус руу ороход арьс нь феромон ялгаруулдаг байна. Орооны цагийн дохио. Эрэгчин саламандрууд үүнд даруйхан хариу өгдөг. Эрэгчингүүдийн чимээтэй бөөгнөрөл эмэгчинг хүрээлжээ. Усан доорхи тэмцээнд хамгийн удаан тэссэн эрэгчин ялна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Сонгогдсон эрэгчин одоо өөрийгөө маш эелдэг байдлаар харуулах ёстой. Тэр үүнийг хөлийнхөө хурууны нарийн хөдөлгөөнөөр эхлүүлнэ. Дараагийн том алхам нь эрүүгээрээ үрэх ёстой. Сэтгэл нь хөдөлсөн эмэгчин шинэ дотно харилцаанд орохыг зөвшөөрлөө. Ингээд эмэгчин олон тооны том өндөгнүүд гаргах бөгөөд... тэд долоон долоо хоногийн дараа хагарах болно.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн дараагийн үе нь илүү экстрим, романтик адал явдалт амьтад байдаг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемит бол зөвхөн жижигхэн, гял цал болсон амьтдын амьдрах газар биш ээ... тус цэцэрлэгт хүрээлэн дэлхийн хамгийн том организмуудын өлгий нутаг юм.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Аварга улаан моднууд.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Баруун Сьерра Невада бол дэлхий дээрх улаан моднууд байгалийн жамаараа ургадаг цорын ганц газар. Эдгээр моднууд тус газарт ер бусын байрлалтайгаар тархан ургасан байдаг. 1525 метрээс 2100 метрийн хооронд. Харин баян бүрд эдгээр аварга моднуудын ургадаг газар нь.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энэ хөгшин ойд судлаач Энтони Амброуз, Уэнди Бэкстер нараас өөр хэн ч илүү цагийг өнгөрүүлдэггүй.
Энт: Би мод судлаад 24 жил болж байна. Улаан модон шугуйд анх ороод улбар шар өнгийн аварга моднуудыг хараад алмайрч байлаа. Тэдний өндөр 9 метрээс ч давна. Тэд 3000 гаруй жил амьдардаг. Тэд ердөө л гайхамшигтай сүр жавхлантай.
Гэр: Яг хүмүүс шиг ургамалын өсөлтөнд мөн л багц эрдэс, амин дэмүүд чухал шаардлагатай байдаг. Агаар мандлаас нүүрстөрөгч... хөрснөөс шим тэжээл... эцэст нь нэг чухал зүйл... Ус.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энтони Йосемитийн энэхүү хамгийн том модны усны нөхцөлийг хянадаг юм. Яг хүний цусны даралттай адилхан энэ нь модны эрүүл мэнд, цэцэрлэгт хүрээлэнгийн бүх амьдралын өргөн хүрээтэй амьдрах орчныг илтгэнэ.
Энт: Тэд тус бүртээ өвөрмөц онцлогтой байдаг. Миний авирсан мод бүр өөр. Чи анх удаа энэ модонд авирахдаа судлах маш сайхан мэдрэмж төрж, чи тухайн модонд авирсан анхны хүн гэдгээ мэддэг юм. Зүгээр л энэ амьд организм хэдэн мянган жилийн турш нэг л газартаа байсан гэдгийг мэдэхэд гайхалтай санагддаг.
Энт: Бид усны урсгалыг эндээс, оройгоос нь хэмждэг, учир нь энэ модны хамгийн мэдрэмтгий хэсэг нь.
Гэр: Энд хэмжилт хийх нь модны нөхцөл байдлыг тодорхойлоход тусална.
-----------------------------------------------------------
Энт: 29,2.
Эм: За.
Гэр: Гантай нөхцөлд амьдардаг аварга моднууд судалгааны чухал хэсэг болдог. Сүүлийн жилүүдэд Калифорни мужид байгалаас хамааралгүй түймэр дэгдэж, өндөр хэмд шатаж, замд тааралдсан бүхнийг устгаж байна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемити шиг ийм газрууд оршин тогтнох зайлшгүй шаардлагатай байгаа билээ.
-----------------------------------------------------------
Энт: Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгүүд аварга том улаан моднуудыг хамгаалахад чухал үүрэгтэй. Би хүмүүст аварга том улаан моднууд, тэдний ургадаг үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгүүдээр зочлохыг уриалж байна. Энэ нь хүмүүс байгалтайгаа эргэн харьцаж, урам зориг авч, байгаль юу хийж чаддагийг бишрэх маш сайхан арга.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Зун нь Йосемитийн хөндийд температур 37 хэм хүртэл халдаг. Цэцэрлэгт хүрээлэнд ган болжээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энэ нь баавгайнуудын зуны амттан болсон жимсний гарц багасана гэсэн үг юм. Тэдний нэг нь ийм эрэлд гарчээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Мерсед гол, Йосемитийн амин сүнс нь... мөн алдартай баавгайн усан сан. Идэш тэжээл ховор үед газар нутаг тэргүүнд тавигдана. Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн жимсний цэцэрлэг баавгайн үл хөдлөх хөрөнгө болдог. Йосемитийн энэ эвш ер бусын гайхалтай алим түүгч ажээ. Гэвч энэ бүх дуу чимээ хүсээгүй анхаарлыг татдаг... Өлсөглөн том маахай. Тэр гэнэтийн дайралт хийлээ. Эвш хүлцэнгүй байдлаа харуулж чихээ хулмайлгах аж. Мөн түүний хувьд явах ердөө ганцхан зам бий.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Зөвхөн насанд хүрсэн баавгайнууд Йосемитийн моднуудад авирдаггүй. Бамбаруушууд хүртэл өндөрт гарах дуртай. Авиралт бол амьдралын чухал хичээл. Энэ бүх хичээл зүтгэл үнэт цэнэтэй энергийг нь шатаадаг. Харин ээжийн хувьд, тэр бүх юманд хайхрамжгүй ханддаггүй. Эвш бяцхан үрсээ хамгаалахын тулд бусад насанд хүрсэн баавгайнуудаас холхон байдаг. Гэвч үүнээс болж тэд хамгийн шүүслэг жимсний модонд хэзээ ч хүрч чадахгүй болно. Эвшийн эзэмшил газарт жимсний гарц тун бага байгаа ч ээж нь тэднийгээ хөхүүлсээр л байна. Зуны улиралд эвш өдөр бүр бамбарууш тус бүрт 850 грамм сүү өгдөг. Өөрөө эцэнхий байгаа ч тэр хэзээ ч бууж өгөхгүй. Түүний бамбаруушууд юу ч анзаардаггүй... тэд бүх хүүхдүүдийн адил зүгээр л тоглохыг хүсдэг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Идэш тэжээл олох шинэ газар хайх нь эвшийг том эрсдэл туулахад хүргэнэ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Ээж нь илүү их идэш тэжээл олох хэрэгтэй.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн хурдны зам. Энд амьдардаг бүх амьтдад танил болсон саад тотгор. 345 км урт зам дээр жил болгон хэдэн арван баавгайнууд үхдэг. Бамбаруушууд энд үхэх магадлал өндөр. Эх нь урагш ухасхийж, бамбаруушууд араас нь дагана гэж найджээ. Гэвч бамбаруушууд айж, байгаа газраасаа хөдөлсөнгүй.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Бамбаруушууд ухаалаг загнаж, зам гарах хугацааг сайтар тооцсон байна. Зуны улиралд жимсний гарц бага байдаг тул энэ гэр бүлд цааш явахаас өөр сонголт үлдсэнгүй. Шинэ, илүү баялаг бэлчээрийг хайхын тулд. Эцэс төгсгөлгүй идэш тэжээл хайсан хар баавгайнууд Йосемитийн цэцэрлэгт хүрээлэнгийн ой дундуур бэдэрч байх үед.... Хэдхэн км-ийн цаана 3000 метр хүртэл өргөгдсөн нэг газар бий.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Өндрийн огцом өөрчлөлт, энд 40 орчим төрлийн мод ургадаг. Мөн олон зуун амьтадын амьдрах орчин нь. Тэдний нэг нь модны амьдралд маш төгс зохицсон... түүнийг анзаарах хэцүү байж мэднэ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Хар хүрэн өднүүд нь цагаан цэгүүдтэй огтлолцож, энэ эмэгчинг өнгөлөн далдалдаг. Зүү шиг хурц хумснууд нь түүний хүч чадал. Энэ бол Калифорнийн толбот шар шувуу... мөн тэр ганцаараа биш.
-----------------------------------------------------------
Гэр: 19 настай энэ шар шувуу бараг 20-иод жилийн турш энэ газрын байнгын эзэн болжээ. Түүний хамтрагч нь хамаагүй залуу. Тэр дөнгөж долоон настай, бас туршлага багатай. Гэсэн хэдий ч түүний халамжлах чадвар түүнийг халамжтай хамтрагч гэдгийг нь батлана. Өдрийн цагаар шар шувуудыг харах нь содон зүйл юм. Гэхдээ энэ хосуудад унтахгүй байх жинтэй шалтгаан бий. Шинэ оршин суугч. Хоёрхон сартай энэ бяцхан үслэг бөмбөг шаардлага өндөртэй. Эцэг эх нь түүнийг өдөрт дор хаяж гурван удаа хооллох ёстой.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Тэд жинхэнэ агаарын махчингууд. Тусгайлсан өд нь бараг чимээгүй нислэгээр хангадаг. Гайхамшигтай сонсгол, хурц хараа нь... маш оновчтой ангуучлахад туслана. Ажилсаг эцэг эх нь ангаахайгаа удаан хугацаагаар орхиж явлаа. Яг хүүхэд шиг гэртээ ганцаараа үлдсэн ангаахай сандарч эхэлжээ. Ээж, аавгүй бол тэр аюулгүй газраасаа ойд аюулаар дүүрэн газарт унах эрсдэлтэй. Йосемитийн шилүүс түүнийг буруу алхам хийхийг нь отож байна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Аз болоход, залуу шар шувууны хумс нь дэгээ шиг хурц... эзнээ яг зангуу шиг үүрэнд нь бэхэлжээ. Удалгүй шилүүст ч гэсэн сонирхолгүй боллоо. Шар шувууны ангаахай дахин нэг өдөр тулалдахаар амьд үлдлээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитэд Сьерра Невадагийн цас хайлж, цэцэрлэгт хүрээлэнгийн нугийг ундалсан хэвээр. Одоо маш онцгой нэгэн ургамалын ид цэцэглэдэг үе нь. Хамгийн аймшигтай нууцыг хадгалдаг ургамал. Сүүт өвс нь гүн гүнзгий түүхтэй цэцэг. Уугуул америкчуудын сагс, утас, олс нэхэхэд ашигладаг байгалийн материал.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Түүний навчнууд нь хортой, цөөхөн амьтад хорыг нь шингээж чаддаг. Жишээ нь, Йосемитийн сүүт өвсний кобальт цохнууд... мөн сүүт өвсний бөөснүүд. Бяцхан шар шавжнууд хүнсний гинжин хэлхээний хамгийн доод хэсэгт байрладаг. Тэд цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгаалалттай нугийн баялаг бичил ертөнцөд үрждэг нүүнээ цохнуудын олз юм. Сүүт өвсний кобальт цох энд зөвхөн хооллох гэж ирдэггүй. Тэд мөн үржих гэж ирдэг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энэ эрэгчин цох хамгийн сүүлд иржээ... энэ яг 60-аад оны битлзийн хэнээтнүүд мэт харагдана. Эмэгчин цох хэд хэдэн эрэгчин цохнуудтай эвцэлддэг. Тиймээс өрсөлдөөн өндөртэй. Эвцэлдсэний дараа эрэгчин цох нь эмэгчин цохны нуруунд наалдаж, өрсөлдөгчдөөс хамгаална. Энэ бол яршигтай найз залуусын цуглуулга гэсэн үг. Тэд цэцэрлэгт хүрээлэнгийн цэцэгсүүдээр баялаг нугад өсөж үрждэг юм.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн чулуулаг нь бараг бүхэлдээ боржин чулуу байдаг. Өндөр уулсын дээгүүр хаднууд, бөмбөгөр газрууд, үхэр чулуунууд сүндэрлэнэ. Эдгээр сүрлэг үржил шимгүй оргилуудын хооронд нугууд зурайна.... энд амьдрал өрнөж байна. Туолумни. Америкийн уугуул миуоки овгийн тавалимни гэдэг үгнээс гаралтай чулуун байшин гэсэн үг. Энэ бол тус цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгийн том нуга. Энэ жилийн хайлсан цасыг ашиглах сүүлчийн газар.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Ихэвчлэн нам гүм, буйдхан байдаг газар одоо дуу чимээгээр дүүрчээ. Энэ нь Бэлдингийн газрын хэрэмнүүдийн /зурам/ байнгын давтамжтай найрал дууны ач.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энд зун богинохон байдаг. Тиймээс эдгээр цахилгаан шиг хурдан авиралтын мэргэжилтнүүд зүгээр суудаггүй. Амьдрал бол цаг хугацаатай уралдан хооллож, өсөж үржих нэг том өрсөлдөөн.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Мөн тэд хонгил ухах мэргэжилтнүүд. Тэдний нүхнүүд хөрсийг агааржуулдаг учраас нуга усаа хадгалах, шүүхэд нь энэ тустай байдаг байна. Мэдээж цэвэрлэх үйлчилгээ бүх Туоломни даяар ашигтай.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Гэхдээ зурамнууд цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгийн туршлагатай махчин амьтдаас үргэлж сэрэмжтэй байх ёстой. Улаан сүүлт шонхор. Исгэрэх дуу нь агаарын довтолгоог илтгэж, тэд үүнийг маш хурдан ойлгодог.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Олон ноттой чичирхийлсэн авиа хуурай газрын махчин амьтныг заадаг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Гэхдээ бүх зурамнууд эдгээр дохионуудыг ойлгодоггүй. Бяцхан зурам гэр бүлийнхээ амьдардаг эзэмшлийн захад очжээ. Тэр аюулд орсноо ч сайн мэдэхгүй. Урт сүүлт үеэн зулзагнуудын эрлэг махчин амьтан. Соргог нүдтэй, хурц хүчирхэг шүдтэй тэрбээр... дараагийн олзоо хүлээж байна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Бяцхан зурамны гэр бүл дахин сэрэмжлүүлэн дохио өгөх сонсогдоно. Зулзага яг цагаа олж дохиог хүлээж авчээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Хууртагдсан үеэн араггүйдэж, тэр чулуун үүрэндээ буцаж очлоо.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн чулуунууд бүх төрлийн хэлбэртэй, хэмжээтэй байдаг. Хамгийн алдартай нь 915 метрийн өндөр цул чулуун хад. Эль Кэптин. Эмпайр Стэйт Билдингээс хоёр дахин өндөр. Америкийн билэг тэмдэг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Хэзээ ч юм ийшээ авирах боломжгүй гэж үздэг байв. Харин одоо аварга хадан хананд авирах Мекка нь болжээ. Гэхдээ Йосемитэд зөвхөн хүмүүс толгойгоо эргүүлэх дуртай нь бишээ. Баруун хашааны гүрвэлүүд. Тэд товойсон томоохон хад чулуунаас зуурч... үхлийн аюултай үсрэлтүүд хийдэг. Орооны улиралд эрэгчингүүд нь өөрсдийгөө товойлгон харуулахыг хичээнэ. Тод хөх эрүү, хэвлий нь гүрвэлийн хэмжүүрээр булчинлаг гэсэн үг. Хэрэв чамд энэ байгаа бол түүнийгээ харуул.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Гүрвэл хэнд хандаж байгаагаа харуулахын тулд... хэдэн удаа суниах цаг иржээ.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Нэг эмэгчин гүрвэл үүнийг нь анзаарчээ. Гэхдээ эмэгчний хувьд тэр төгс булчинлаг залуу нь мөн үү?
-----------------------------------------------------------
Гэр: Эрэгчин өөрийнхөө хөдөлгөөн дээр ажиллах хэрэгтэй бололтой.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Цэцэрлэгт хүрээлэнд эрэгчин мачо нар тэр бүр давамгайлаад байдаггүй, заримдаа эмэгчингүүд тэргүүлэгч болдог.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн алдартай ногоон хөндийгөөс эхлээд нууцлаг зүүн зах хүртэлх газар. Сьерра Невадагийн 3900 гаруй метр хатуу хөрсөөр хучигдсан энэхүү гандмал газарт бага зэргийн бороо ордог. Мөн харийн мэт, цөл шиг амьдрах орчин. Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн хамгийн хачирхалтай эмэгчингүүдийн нэг энд амьдардаг. Цөгөрцгөнө.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитэд зуны сүүлчийн өдрүүд ирж, цөгөрцгөний хооллох улирал дуусч байна. Түүний гол зэвсэг нь акулын шүд шиг ирийсэн олон өргөснүүдтэй урд сарвуу юм. Цөгөрцгөнө нь дэлхий дээр гурван хэмжээст хараатай цорын ганц шавж. Түүний цахилгаан шиг хурдан хөдөлгөөн секундын хорьны нэгийг заалаа. Гэхдээ энэ бол ердөө л царцааны хөлөн зууш төдий... Энэ эмэгчин урин дуудах феромонуудын хольцыг агаарт тархааж эхэллээ. Цөгөрцгөний сүрчиг. Нэг азтай залуу энэ дохиог авчээ. Магадгүй нүдээрээ харалцвал анхны болзооны сэтгэгдлийг залруулж болох юм. Эсвэл үгүй ч байж мэднэ. Эмэгчинг халамжлах гэсний хариуд Казанова дайралтанд өртлөө. Тэр өөрийгөө чөлөөлөх боломж ч алга. Эрэгчний толгой нь тасарлаа. Эмэгчинд зориулагдсан сүүлчийн үндсэн хоол. Энэ анхны болзооны гэнэтийн төгсгөл байлаа. Эсвэл биш үү? Толгойгүй эрэгчин хөдөлсөөр л байна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Эрэгчин цөгөрцгөний толгойгүй их бие хэвлийн мэдрэлийн судлаар удирдуулсан хэвээр. Эцсийн дүндээ түүний их бие толгойны эхлүүлсэнийг гүйцээх болно. Харин эмэгчин цөгөрцгөнө хоолоо дуусгах гээд завгүй байна. Эмэгчин цөгөрцгөнө орооны улирал болгонд хэд хэдэн эрэгчинтэй эвцэлддэг... гэхдээ бүгд ийм хувь тавилантай учрахгүй. Харин толгойгоо авахуулсан эрэгчин цөгөрцгөнө дийлэнх өндөгнүүдийг эцэг нь байж мэднэ. Йосемитийн өвөрмөц хайрын түүхийн дээдийн дээд золиос.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Йосемитийн хөндийд улирал солигдож...намрын хурц тод өнгөөр өөрчлөгдөж байна. Мөн өөрчлөлтийн чимээ цэцэрлэгт хүрээлэн даяар цуурайтна.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Хар сүүлт бугануудын орооны цаг. Намрын улиралд Йосемитэд царсны боргоцойн сүүлчийн ургацыг хураадаг. Нутгийн Миуокчуудын гол хүнсний эх үүсвэр. Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн бүх амьтад өвлөөс өмнө тарга хүчээ авч... мөн хатуухан цагт хэрэглэхээ нөөцлөнө.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Залуу хар баавгайн гэр бүл Йосемитэд ирлээ. Тэд авирч, булчингуудаа ажиллуулахаар яг зөв цагтаа иржээ. Намар цаг тэдэнд ичихээсээ өмнө идэх сүүлчийн боломж юм.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Эх нь өдөрт 20,000 хүртэлх илчлэгийг өлхөн идэж чадна. Энэ бол 40 Биг Мэк гэсэн үг /гамбургер/.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Дүүрэн жимстэй мөчрүүд хаялах нь үрэлгэн мэт санагдаж болох ч баавгай ухаалаг амьтан. Модны орой дээр оройн хоол... Мөн газарт царсны боргоцой маягийн амттан. Ирэх хүйтэн саруудад шаардлагатай өөх тосны нөөц.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Америкийн энэхүү жинхэнэ буйд газарт өвөл хурдан ирж байна. Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн үнэт усны нөөцийг дүүргэх цас орохын тулд энд агаарын хэм 0 хүртэл буурах ёстой байдаг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Энэхүү өвөрмөц газар бол бүх амьдралыг хөдөлгөгч хүч.
Йосемитийн усанд өөр нэг эрдэнэ нуугдаж байдаг.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Галт хүрхрээ. Тэр Эль Кэпитаны зүүн энгэрт, хамгийн тохиромжтой хүйтэн нөхцөлд байдаг. Түүний галт өнгө орчны цагаан дэвсгэртэй сүлэлдэнэ. Ингээд хүрхрээ амилж эхэлдэг... Үлэмж төгс диваажинд.
-----------------------------------------------------------
Гэр: Жил бүр дөрвөн сая гаруй хүн Йосемитэд ирдэг. Энэ бол домогт уулс, хамгаалалтанд амьдардаг хөгжилтэй амьтадтай гайхалтай газар. Йосемитийн өвөл богиносож байгаа, ирэх зуунд агаарын температур 12 хэмээр нэмэгдэх төлөвтэй байна. Ус багатай халуун уур амьсгал энэ онгон газар орныг өөрчилж чадна. Аз болоход, бидэнд Америкийн үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгүүд байна – тэд бол яруу тод өнгөрсөн үе, баялаг ирээдүйг зурах цэвэр зотон билээ.
Back to episodes Go home