Episode

SuperstructuresEngineering 1 angi

Супер байгууламж: Инженерийн гайхамшиг: Аварга том онгоц

Үргэлжлэл: 44:10 мин.

Дүрүүд:

Эр:

Жек өгүүлэгч

Эймос Уинтер Механик инженер, МТДС

Михаилт Харченко “Антоновын агаарын нислэг” компанийн захирал

Кен Кэмрин

Дмитрий Антонов Ан-225-ийн экипажийн дарга

Стефан Вробель менежер

Стюарт Кларк

Олег Богданов “Антонов” компанийн ерөнхий зохион бүтээгч

Бен Эванс инженер, Суонси их сургуулть

Александр Халуненко “Антонов” компанийн туршин нисэгч

Юрий Роман “Антонов Эйрлайнз”-ын техникч

Александр Двейрин “Антоновын агаарын нислэг”-ийн дизайнер

Ришаб Бирла “Эйр Шэгүн” компанийн гүйцэтгэх захирал

Виталий Шост “Антоновын агаарын нислэг”-ийн нислэгийн удирдагч

Эм:

Дэниэль Жорж инженер-электроникч, Манчестерийн Их сургууль

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Жек: Энэ бол дэлхийн хамгийн том онгоц. Дэлхийд Антоновтой эн тэнцэх онгоц байхгүй, энэ ер бусын нисэх онгоц.

Мих: Яаж ийм байх юм? Далавч нь гэхэд хөл бөмбөгийн талбай шиг. Энэ юм яагаад ч нисэж чадахгүй гэж л би бодсон.

Жөк: АН-225 бол ер бусын нисэх онгоц. Тэр 200 гаруй дэлхийн дээд амжилыг тогтоосон, мөн дэлхий даяар маш олон дагагчтай.

Кен: Энэ үзэгчдийн хувьд нэг ёсны спорт, тэд "Антонов"-ыг хэрхэн хөөрч, газардаж байгааг харахаар ирцгээдэг.

Дэн: Энэ асар том онгоц. Тэр бүр Боинг 747-оос хавьгүй том.

Жек: Нислэгийн дээд жин нь 640 тонн, тэр ер бусын хүнд учраас ШУ-ны хуультай зөрчилдсөн мэт санагдана. Ингээд, инженерийн ямар агуу ололт түүнийг нисгэж байна вэ? Үүнийг тодруулах ганцхан арга бол дотроос нь үзэх.

СУПЕР БАЙГУУЛАМЖУУД: ИНЖЕНЕРИЙН ГАЙХАМШИГ

АВАРГА ТОМ ОНГОЦ

Жек: Аварга Ан-255 бол ачааны онгоц бөгөөд түүнийг юутай ч харьцуулах араггүй. Түүний үүрэг нь дэлхийн хамгийн хүнд агаарын тээвэр хийхэд байдаг.

ПРАГА, ЧЕХ УЛС

2016 оны 5-р сарын 13

Жек: 2016 оны 5-р сард тэр баатарлаг нислэг хийж, Прагаас Австралийн Перт хүртэл аж үйлдвэрийн аварга том цахилгаан үүсгүүр тээвэрлэсэн юм. Олон нийтийн анхаарал маш өндөрт байсан учраас германы зураг авалтын баг бүх үйл явцыг бичиж авчээ. Экипажийн дарга Дмитрий Антонов. Тэр уг компанийг үндэслэгчтэй холбоогүй, гэхдээ энэ онгоцыг жолоодох эрхтэй сонгогдсон нисэгч нарын нэг.

Ант: Бид маш хүнд ачаанууд тээвэрлэдэг.

Дмитрий Антонов – “Антонов” нисэх онгоцны нисэгч

Ант: Жишээ нь, бид Австрали руу цахилгаан үүсгүүр тээвэрлэнэ. Бидэнд маш том ачаа байгаа, бид үүнтэй хамт ниснэ. Энэ яаж болдог юм гэж үү? Харин энэ боломжтойг би мэднэ.

Стефан Вробель – менежер, Дойч Банн Шенкер Ложистик

Стеф: Энэ бол "Антонов", ачааны даац нь 100 тонноос давсан цорын ганц онгоц. Цахилгаан үүсгүүр 117 тонн.

Жек: Энэ нь 18 африкийн заануудын хэмжээ юм, цахилгаан үүсгүүрийг агаараар тээвэрлэхэд маш өндөр үнэтэй. Ан-225-ыг түрээслэхэд нэг цагт 30,000 доллар байдаг. Үүний төлөө та дэлхийн хамгийн том онгоцтой болно.

Жек: Хэрэв та түүнийг хөл бөмбөгийн талбайд байрлуулбал түүний далавчны урт нь 88,39 метр, талбайн өргөний хэмжээтэй, харин их бие нь 84 метр, нэг торгуулийн шугамаас нөгөөд нь хүрнэ.

Ант: Энэ онгоц ер бусын, дахин давтагдашгүй. Дэлхийд цорын ганц, хамгийн том, одоо болтол дэлхийн хамгийн том онгоц хэвээр.

Жек: Эхний хамгийн хэцүү асуудал бол цахилгаан үүсгүүрийг онгоцны их биед ачих. Сонирхолтой нь, уг онгоцны урд тал нь нээгддэг.

Эймос: Антонов Ан-225 гайхамшиг.

Эймос Уинтер – Механик инженер, МТДС

Эймос: Түүний урд хамар дээш сөхөгддөг, энэ нь танд ачааны хэсэгт чөлөөтэй нэвтрэх, мөн ачаагаа төвөггүй ачих боломж өгнө.

Жек: Өндөр нарийвчлалтай гидравлик нь хаалттай байдаг хамрын хэсгийг яг аварга амыг ангайлгах мэт дээш өргөж их биеийг нээнэ, гэвч ачааг шуудхан ачих гэхээр онгоц газраас арай л өндөрт байна.

Эймос: Тэр яг ачааг залгихаар бөхийж байгаа юм шиг. Аварга том могой амаа ангайлгаад олзоо идэхээр доош газарт наалддаг шиг.

Жек: Урд дугуйнууд нь доош сууж өгдөг. Их бие доошилсны дараа төмөр тавцан дэлгэгдэж 11 хүнтэй баг цахилгаан үүсгүүрийг ачих боломжтой болно.

Жек: Ан-225-ын нислэгийн дээд жин 640 тонн. Ачаа ачих, шатахуун цэнэглэх удахгүй, цагийн дараа гэхэд тэр нисэх буух зурваст очно.

Жек: Ан-225 анх арилжааны нисэх онгоц байсангүй. Түүнийг 80-аад онд, хүйтэн дайны ид үеэр зохион бүтээсэн юм. Зөвлөлтийн цэргийнхэн америктай өрсөлдөхүйц сансрын шатлл хөлөг бүтээх нууц хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд түүнийг тээвэрлэхэд асар том онгоц хэрэгтэй болжээ.

Олег Богданов – “АНТОНОВ” компанийн ерөнхий зохион бүтээгч

Олег: Тэр үед энэ бүр нийтийн хүртээл байгаагүй. Энэ бүхэн маш нууц байсан. Хэн ч энэ тухай мэдээгүй.

Жек: Зөвлөлтийн “Буран” нэртэй сансарын шатлл хөлөг тухайн үеийн ямар ч онгоцонд багтахааргүй том байлаа. Тиймээс ЗХУ украины хамгийн шилдэг инженерүүд, зохион бүтээгчдийг оролцуулахаар урьжээ.

Олег: Бид маш их баярлаж байсан. Бид өөрсдийн мэдлэг, авъяас чадвараа аль болох ихээр зориулж энэ онгоцонд хамгийн сайн шийдлүүдийг олох хүслээр дүүрэн бидний нүд очтож байсан юм.

Жек: Хэн ч урд нь харж байгаагүй тийм онгоц бүтээх ёстойг тэд мэдэж байлаа.

Олег: Миний хэлж чадах юм, хамгийн хэцүү хэсэг бол далавчийг нь зохиох байсан. Далавчнууд нь аварга том байх ёстой, гэхдээ тэд хаана байрлахаас бүх зүйл шалтгаална. Иргэний нисэх онгоцнуудын далавчнууд дор байрлалтай байдаг.

Стюарт: Далавчнууд онгоцны доод хэсэгт бэхлэгддэг, далавчнууд уг гэж нэрлэгддэг хэсгээс үзүүр хүртлээ дээш налуу байдагийг та нар харсан байх, үүний шалтгаан нь онгоцны динамик тогтвортой байдал, жолоодлогт нөлөөлдөг, бид үүнийг дээшээ налуу хоёр талст өнцөгт далавч гэж нэрлэдэг юм.

Стюарт Кларк – Аюлугүй нислэгийн зөвлөх, Британийн нисэх компанийн нисэгчдийн доцент

Бен: Энэ юу гэсэн үг гэхээр, жишээ нь, хүчтэй салхи онгоцыг түлхэж, тэр нэг тал руугаа хазайвал мэдээж, онгоцыг тогтворжуулах хэрэгтэй болно.

Бен Эванс – инженер, Суонси их сургууль

Стюарт: Ан-225 болон ижил төстэй цэргийн тээврийн онгоцнуудын тохиолдолд, зохион бүтээгчид ангедраль хэлбэрийн далавч ашигладаг, энэ нь онгоцны төв хэсгээс далавчны үзүүр хүртлээ доошоо налуу байдаг юм.

Жек: Шалтгаан нь гэвэл, хүнд ачаа тээвэрлэх үед хоёр талст өнцөгөөс өгдөг нэмэлт тэнцвэржүүлэгч шаардлаггүй болдог.

Эймос: Гэхдээ онгоц нисч байх үед далавчнууд бодит байдлыг бодвол илүү өнцөгдсөн хэлбэртэй харагдана, учир нь далавчнууд уян хатан чанартай, тэд өргөх хүчний нөлөөгөөр ачаалал авснаар бага зэрэг өргөгдөж байдаг. Иймээс, ангедраль өнцөг нь өргөх хүчний үед далавчнууд цаанаасаа хазайж байгааг тэнцвэржүүлж, нэг түвшинд тэгшлэх ёстой байдаг.

Жек: 1988 онд Ан-225 анхны нислэгээ хийх болсон нь сэтгэл догдлуулсан мөч байлаа.

Стюарт: Тухайн үед тэр нисэж болох бүхнээс хавьгүй том байсан юм. Түүнийг бүтээсэн инженерүүд онгоц үнэхээр агаарт хөөрөх болов уу гэж санаа зовцгоож байсан нь тодорхой.

Олег: Өөрийнхөө мэдрэмжийг илэрхийлэх их хэцүү, энэ зүрх түгшиж, гэдэс базалдаг тийм мэдрэмж, гэхдээ би хэлж чадна, энэ бол онгоц удаанаар, жигд, маш гоё, сүрлэг нисэж байгааг хараад хөөрсөн сэтгэл.

Жек: Aн-225 ялгуусан байдлаар тэнгэрт хөөрч, инженерүүдээ хүртэл гайхшруулжээ.

Мих: Яаж ийм байх юм?

Михаил Харченко–“Антоновын агаарын нислэг” нисэхийн компанийн захирал

Мих: Далавч нь гэхэд хөл бөмбөгийн талбай шиг. Энэ юм яагаад ч нисэж чадахгүй гэж л би бодсон.

Жек: Гэвч энэ нисэх онгоц шаттл хөлөгтэй нисэж чадна гэдгээ нотлосон бөгөөд түүнийг “Мрия” гэж нэрлэжээ, энэ нь украинаар “Мөрөөдөл” гэсэн үг юм.

Стюарт: Нисэх онгоцыг анх удаа 1989 оны Парисын нисэх шоунд олон нийтэд танилцуулж, тэр жинхэнэ шуугиан дэгдээсэн.

Алек: Би санадаг юм, би эргэж хараад хүмүүс “Мрияг”-г харахаар

Александр Халуненко – “Антонов” компанийн туршин нисэгч

Алек: дугаарлан зогссон хүмүүс бусад онгоцнуудын үзэгчдийг бодвол хавьгүй их байсан юм.

Мих: Би нэг их бардам амьтан алхалж, уулзсан хүн болгонд би туршин нисэгч нь гэж хэлж байлаа.

Жек: Украины хувьд энэ түүхэн мөч байлаа. Тэр үеийн зөвлөлт улс урд байгаагүйгээр дэлхийд тэргүүлэгч болсон юм.

Алек: Би манай зохион бүтээгчдийг үргэлж бахархалтайгаар ярьдаг. Тэд агуу хүмүүс. Тэд манай үндэстний сорууд.

Жек: Гэвч аз жаргалтай өдрүүд удаан үргэлжилсэнгүй. Хүйтэн дайн гэнэт дуусаж, эцэст нь ЗХУ задарсанаар зөвлөлтийн сансарын хөтөлбөр хаагдсан юм.

Стюарт: Харамсалтай нь, Aн-225 илүүдэл зүйл болж, хаягдсан юм. Цорын ганцхан байсан энэ гайхалтай онгоцонд зэвэрч, тоногдож, устаж, дахин хэзээ ч агаарт хөөрөхгүй байх ганцхан зам байсан.

Жек: Олон жил сул зогссоны дараа дэлхийн хамгийн том онгоц ашиглалтанд оржээ. 2001 онд “Антонов” компани зах зээл байгааг олж харсан байна. Ингээд засвар үйлчилгээнд 20,000 доллар зарцуулсны дараа Ан-225 хамгийн үр ашигтай иргэний ачааны онгоц болжээ.

Юрий: Хүнд ачаа тээвэрлэхэд зориулж шалыг нь хүчитгэсэн. Бид өмнөх онгоцнуудынх шиг хүнд гинж зэрэг зүйлсийг хэрэглэхээ больсон.

Юрий Роман – Антонов Эйрлайнзын техникч

Юрий: Эдгээр нүхнүүдэд түгжээнүүдийг суулгаж, бид нислэгийн үеэр онгоц дотор ачаа хаашаа ч хөдлөхгүй байхаар найдвартай бэхлэж өгдөг. Ачаа өргөх краны тусламжтайгаар бид ийшээ ямар ч ачааг оруулна. Энэ краныг шалны хаана ч байрлуулж болдог.

Жек: Ачааны хэсэг нь аварга том, 6,4 метрийн өргөнтэй, 43 метрийн урттай. Энэ нь ах дүү Райт өөрсдийн онгоцоор хамгийн анх алдарт нислэг хийснээс ч хол зай бол Ан-225-ын багтаамж урд нь агаараар тээвэрлэж байгаагүй ачааны уртаар дэлхийн дээд амжилт тогтооход хангалттай.

Ант: Заримдаа маш сонирхолтой ачаа таардаг, жишээ нь, салхин турбины сэнс. Энэ ердөө 10 тонн, гэхдээ маш урт, хэн ч түүнийг тээвэрлэж чадахгүй. Тэд далайгаар тээвэрлэж болох ч ихээхэн хугацаа орно. Магадгүй, энэ сэнсийг сар тээвэрлэх байх.

Юрий: Ачих болгонд сорилт болдог гэж би хэлнэ. Энэ ер бусын нисэх онгоц, түүний ачаа нь ч ер бусын. Тиймээс тэднийг ачих үргэлж амаргүй.

Жек: Дахин шинэчилсэн нь амжилт болж, уг нисэх онгоц бүх төрлийн нүсэр ачаанууд, бүр түүхэн дэх хамгийн хүнд агаарын тээвэр хийх боломжтой болсон юм.

Ант: Манай экипаж маш их бахархалыг мэдэрдэг. Энэ онгоцны нэг хэсэг гэдгээр бүгд бахархадаг.

Жек: 2001 оны 9 сард Ан-225 ганц биш бүр 5 танк тээвэрлэжээ. Тоглоомгүй хүнд ачаа, мөн дэлхийн дээд амжилт болох 250 тонн. Танкууд ямар нэг аргаар нисэх онгоцонд багтжээ.

Юрий: Би тэнд тэр танкуудыг ачих, тохируулах, бэхлэх ажлуудад туслаж байснаа санаж байна.

Мих: Тэдний нийт жин 250 тонн байсан. Бид тэр нислэгээр 100 гаруй дэлхийн дэд амжилт тогтоосон, үүнээс өмнө дэлхийн дэд амжилт “Руслан”-ых байсан юм. Ингээд бид 250 тонн жинтэй танкуудыг 10,750 метрийн өндөрт хөөргөсөн юм даа.

Жек: Эдгээр аварга ачаанууд 100 тоннын сансарын хөлгийг бодвол илүү хүнд гэсэн үг.

Стюарт: Онгоцны хийцэнд ирэх ачаалал асар их байх ёстой.

Жек: Аз болоход Ан-225-ын зохион бүтээгчид далавчнуудыг нь дахин шинэчлэхдээ үүнийг бодолцжээ.

Бен: Ийм нүсэр том, хүнд зүйл хэзээ нэг цагт бие даан агаарт хөөрнө гэдэгт итгэхэд бэрх.

Жек: Зохион бүтээгчид тэдний онгоц бусад нисэх онгоцуудыг бодвол илүү их өргөх хүч бий болгох ёстойг мэдэж байлаа. Энэ бол судлагдаагүй салбар байсан юм.

Бен: Өргөх хүчийг ихэсгэхийн тулд хоёр арга ашигладаг. Нэг бол онгоцны хурдыг нэмэгдүүлэх, эсвэл онгоцны хэмжээг томруулах. Тэд өмнө нь байсан бүх далавчнаас илүү том далавчтай байх ёстой гэдгийг тэд ойлгосон.

Кен: Далавч хэр өргөн байна, тэр хэрээр талбай нь ихсэнэ, тэр хэрээр өргөх хүч их болно. Онгоцыг газраас хөөргөхийн тулд далавчнуудын эд анги болгон өргөх хүчийг нэмэгдүүлж байдаг.

Жек: Гэхдээ аварга далавчнууд илүү жин нэмж, тэр хэрээр аюултай сул талтай болгодог.

Эймос: Өргөх хүчийг мэдрэх илүү урт далавч хийхийн хэрээр далавчинд ирэх ачаалал улам нэмэгдэнэ.

Бен: Ямар ч далавчинд хамгийн их ачаалал далавчны уг хэсэгт, өөрөөр далавч онгоцны их биетэй холбогдсон тэр хэсэгт ирдэг.

Жек: Дмитрий энэхүү аварга том цахилгаан үүсгүүрийг Австралид хүргэх 4 өдрийн нислэгийг эхлүүлэх зөвшөөрөл авчээ. Ан-225 онгоц Прага дээгүүр нүргэлэн өнгөрлөө.

Ант: Би 14 жил нисэж байна. Дэлхийн хамгийн том онгоцоор нисдэг. Энэ илэрхийлэх араггүй мэдрэмж.

Жек: Ийм нүсэр ачаатай байж их биетэй холбосон ийм урт далавч уг хэсгээрээ яагаад тасарч унадаггүй нь оньсого хэвээрээ. Хариулт нь далавчны дотор талд байдаг ажээ.

Жек: Хөнгөн цагаан бүрээсний дор ердийн ган ялтсан бэхэлгээнүүд байрлана, харин төв хэсэгт нь хүчитгэсэн дөрвөн том дамнуур байрладаг. Тэд уулзвар дээр үйлчилдэг асар их өргөх хүчийг хязгаарлан далавчнуудыг нийлүүлж, ачааллыг жигд хувиарладаг.

Жек: Украины Киевт байх Антоновын ангарт хагасыг угсарсан, далавчны бүтэц нь ил гарсан хоёр дахь Ан-255 байдаг.

Двей: Та нар их биеийн дамнуурын нэг нь онгоцны төв хэсэгт хүрч далавчны дамнууртай бэхлэгдсэнийг харж байна, үүнийг хөдөлгөөнтэй уулзвар гэдэг юм.

Александр Двейрин - “Антоновын агаарын нислэг”-ийн дизайнер

Бен: Энэ нь далавчны зүгээс их биед ихээхэн ачаалал өгөхөөс хамгаалах боломж өгдөг.

Двей: Австралийн Перт хот хүрэх замынхаа гуравны нэгийг туулсны дараа Дмитрий нүсэр том цахилгаан үүсгүүр ачсан Ан-225-ыг шатахуунаар цэнэглэхээр Туркменистанд газардах гэж байна, тэнд шатахуун хямд байдаг ажээ.

Стюарт: Тэгэхээр, Ан-225 цагт 13 тонн шатахуун шатаадаг. Энэ утгаар шатахууны зардал асар их.

Ант: Энэ онгоцны цагт зарцуулах түлш нь Боинг 737 бүх нислэгийн турш зарцуулдаг түлшнээс ч их.

Жек: Шатахуунаар цэнэглэгдэж агаарт хөөрсний дараа Энэтхэгийн Хайдарабад ээлжит буулт хийнэ, гэвч гидравликийн асуудлаас болж нислэг эргэлзээтэй болж мэднэ.

Стюарт: Ан-225 шиг цор ганц онгоц Хайдарабад эсвэл дэлхийн аль ч өнцөгт очсоноос үл хамааран сэлбэг олно гэдэг үргэлж хүндхэн асуудал байдаг.

Жек: Дэлхийн хамгийн том, ер бусын онгоц Ан-225 Австралийн Перт орох замдаа явж байна, тэр гурав хоногийн дараа энэхүү 117 тонн жинтэй аварга том цахилгаан үүсгүүрийг хүргэх ёстой.

Жек: Дараагийн цэнэглэлт Энэтхэгийн Хайдарабад.

Жек: Нислэгийг бичиж авч байсан зураг авалтын баг үйл явдлын гэрч болохоор хөөрөх буух зурвасыг дүүргэсэн хүмүүсийн зургийг авчээ.

Ришаб: Бидний хувьд энэ анх удаагийнх, Өмнөд-Ази-Номхон далайн бүсэд үүнийг харсан нь том хүндэтгэл.

Ришаб Бирла - “Эйр Шэгүн” компанийн гүйцэтгэх захирал

Ришаб: Тиймээс энэ бидний зайлшгүй бахархах ёстой зүйл.

Жек: Дмитрий тэр дороо олон улсад алдартай болжээ.

Ант: Миний санахын, би Гавайд анх удаа очиход Гонолулуд нэг иймэрхүү төстэй зүйл болсон. Гэхдээ, бид ийм цэцэгтэй, гэхдээ духан дээр ийм юмгүй байсан.

Жек: Багийн гишүүд далавчин дор нэг л биш байгааг гэнэт анзаарчээ. Гидравликтай холбоотой асуудал гарсан нь нислэгийг удирдсан Виталий Шосыг түгшихэд хүргэлээ.

Шост: Тэр эвдрээгүй байна.

Виталий Шост - “Антоновын агаарын нислэг”-ийн нислэгийн удирдагч

Шост: Би түрүүн хэлсэнчлэн яг одоогоор, тэр зохих ёсоор ажиллахгүй байна, гэхдээ эвдрээгүй.

Жек: Нислэгийн төлөвлөгөөг яаралтай өөрчилснөөр мөнгө гаргаж, багынхан засвар хийхээр яаравчиллаа. Хэрэв засвар амжилтгүй болбол хүргэлт цуцлагдана.

Шост: Бид асуудлыг шийдэхээр оролдож байна.

Жек: Багынхан газарт буухаас араггүй болж, цагт 30,000 долларын түрээс төлж байгаа үйлчлүүлэгч түгшиж эхэллээ.

Шост: Юу гэхээр, энэ миний ажлыг хүндрүүллээ, учир нь би өөрийнхөө ажил, бусад зүйлийг орхиж бүгдэд нь анхаарал тавих ёстой, тэгсэн ч би албан ёсны үүрэгт ажлаа хийхийг хэн ч болиулаагүй.

Жек: Гидравлик нь Ан-225-д амин чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Тэдний нэг үүрэг нь нисэх онгоц агаарт манёврлах үндэс болдог. Жижиг онгоцнуудын элерон гэх мэт гадаргууны удирдлагууд нисэгчийн бүхээгтэй холбогдсон байдаг. Нисэгчийн өгсөн командыг хөшүүргүүд механикаар гадаргууны удирдлагад дамжуулна, харин Ан-225-ийн хувьд гадаргууны удирдлага хэтэрхий том учраас энэ боломжгүй байх байсан.

Бен: Та бүхэн хүчтэй салхитай үед хаалгыг нээхэд шаардагдах хүчийг төсөөлөөд үз, тэгвэл тэрхүү гадаргуу дээр нөлөөлөхийн тулд танд ямар их хүч орох нь төсөөлөгдөнө.

Жек: Шийдэл нь зайнаас цахилгаанаар удирдах систем. Ололттой тал нь гэвэл нисэгч хаалтыг механикаар хянах ямар ч шаардлаггүй болсон.

Эймос: Зайнаас цахилгаанаар удирдах систем нь онгоцны компьютер, нисэгчийн бүхээг хоёрыг цахилгаан дохионы тусламжтайгаар гадаргууны удирдлагтай холбож өгдөг.

Жек: Нисэгчдийг бүхээгний ард олон тооны компьютерүүд байрладаг. Нисгэгч удирдлагын системүүдийг ажиллуулах үед командыг цахим хэлбэрээр боловсруулж, дараа нь гидравлик шугамуудаар илгээнэ. Шингэнээр дүүрсэн эдгээр хоолойнууд нь хөтлөгч гэж нэрлэгддэг хүчирхэг гидравлик бүлүүрүүдтэй холбогдох бөгөөд тэр нь асар том гадаргууны удирдлагийг ажилуулах хүчийг өгдөг.

Бен: Гидравлик систем нь Паскалийн зарчмын дагуу ажилладаг, өөрөөр, нисэгч харьцангүй бага хүч гаргана, ингэхдээ гидравликийг хол зайд түлхдэг, харин энэ гидравлик системээр дамжин ихээхэн хүч болж хувирна, гэхдээ багахан зайд, энэ нь хөшүүргийг ажиллагаатай жаахан адилхан.

Жен: Гидравлик нь мөн онгоцны ер бусын сүүлний тохиргоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ нь зөвлөлтийн сансрын шатлл хөлөг тээвэрлэх зориулалттай байсантай холбоотой.

Мих: “Буран”-ыг энд, Ан-225-ын дээд талын бөгтөрүүд дээр бэхэлж байсан.

Жек: “Буран”-ыг их биеийн гадна бэхэлсэн нь аэродинамикийн ноцтой асуудал дагуулжээ.

Кен: Тэгэхээр, дээрээ сансарын шатлл "Буран"-тай ийм аварга том онгоцийн жолоодох мэдээж хэцүү, гол бэрхшээлүүдийн нэг нь агаарын урсгал онгоцны дагууд доош явсаар босоо болон хэвтээ тогтворжуулагчууд байдаг тэр хэсэгт агаарын хуй үүсдэг.

Мих: Мөн "Буран"-тай нисэх онгоцны загварыг аэродинамикийн хоолойд туршихад онгоцны сүүл хэсэгт чичиргээ үүсэж байгаа нь мэдэгдсэн.

Эймос: Тиймээс, хэрэв шаттл хөлгийг шууд босоо тогтворжуулагч, онгоцны чиглүүлэгч залуурын урд байрлуулбал залуур тийм ч үр дүнтэй биш байж мэднэ.

Жек: Агаарын замбараагүй урсгал онгоцыг маневрлах бараг боломжгүй болгох байлаа. Украины зохион бүтээгчид ганц босоо тогтворжуулагчаас татгалзах хэрэгтэй болжээ.

Эймос: Тэд энэ агаарын хуйнаас зайлсхийхийн тулд онгоцны их биеээс салаалсан хоёр босоо тогтворжуулагч ашигласан, ингэснээр уг онгоц бүр сансрын хөлөгтэй хамт нисэх боломжтой болжээ.

Мих: Одоо “Буран”-ы хуйларсан мөр эдний дундуур өнгөрч, чичиргээ үүсгэхгүй.

Жек: Хоёр босоо тогтворжуулагч нэг асуудлыг шийдсэн ч нөгөө асуудлыг үүсгэжээ.

Стюарт: Одоо онгоц хоёр тусдаа чиглүүлэгч залуурын системтэй болж, онгоцыг зөв удирдахын тулд тэд хоорондоо уялдаатай ажиллаж, хамт хөдлөж байх ёстой.

Жек: Инженерүүд электрон холболттой хоёр хүчирхэг гидравлик хөтлөгч суурилуулснаар дизайны томоохон алдаанаас зайлсхийжээ. Заагчууд тэдгээрийн харилцан байрлалыг хянаж, хөтлөгчүүд нь хоёр чиглүүлэгч залуур эсвэл хоёр өндрийн залуурыг зэрэг хөдөлгөөнд оруулдаг.

Ант: Онгоц нисэж байхдаа бусад онгоцнуудтай л адилхан гэж боддог, нислэг нь хөнгөн, жолоодлого нь сайхан.

Жек: Гэхдээ гидравлик зохих ёсоор ажилласан нөхцөлд л тийм болно. Үгүй бол нисэгч жолоодлогоо алдаж мэднэ.

Алек: Бид нэг удаа европ дээгүүр нисэж байтал хоёр дахь системийн гидравликийн шингэн дууссан. Бид нислэгээ үргэлжлүүлсээр. Хоёр дахь системийн шингэн дууссаны дараа гурав дахь системээс гоожиж эхэлсэн юм. Энэ аюултай болж эхэлсэн.

Жек: Нисэх онгоцууд нь ихэвчлэн гурван зэрэгцээ гидравлик системтэй байдаг тул нэг нь гоожиж байвал бусад нь түүнийг орлох боломжтой байдаг.

Алек: Ингээд би ойрын нисэх буудалд газардах шийдвэр гаргасан. Биднийг газардахад сүүлчийн хэдэн литр шингэн үлдсэн байлаа.

Жек: Ингэж гайхамшигтай аврагдсан нь “Антонов”-ын нэмэлт нөөц, мөн нөөц гидравлик шугамнуудын ач юм.

Алек: Биднийх дөрвөн гидравлик системтэй, тийм учраас, хэрэв нэг нь эвдэрвэл айх зүйлгүй.

Жек: Хайдарабадад Ан-225-ын гидравликийг зассан боловч нисэхийн диспетчерийн алба түүнийг нислэгийг түргэвчлэх талаар юу ч хийж чадахгүй байлаа.

Шост: Энэ бүхнээс болж бидний нислэг хоцорч байна. Магадгүй, надад удирдлагтай асуудал үүсэх байх, учир нь бидний бодлого бол зөвхөн хуваарийг мөрдөх, тиймээс энэ миний буруу. Би мэдэх ёстой байсан. Би мэдэж байх ёстой.

Жек: Дмитрий болон түүний багынханд нисэхээ хүлээхээс өөр сонголт үлдсэнгүй, гэвч тэд одоохондоо дараагийн буух газар Куала-Лумпурт багийн гишүүдийн хар дарсан зүүдтэй тулна гэдгээ мэдээгүй л байна.

Эр: Би хавхлагийг авах хэрэгтэй.

Жек: Хөдөлгүүрийн гэмтэл.

Жек: 2016 оны 5-р сарын 13-нд аварга том онгоц Ан-225 Австралийн Перт хотод 117 тонн жинтэй энэ цахилгаан үүсгүүрийг хүргэхээр 3 сая долларын гэрээ хийсэн юм. Хугацаа эгзэгтэй болжээ, гэтэл онгоцыг Хайдарабадад саатуулсаар.

Шост: Энэ бүхнээс болж бидний нислэг хоцорч байна. Энэ миний буруу. Би мэдэх ёстой байсан. Би мэдэж байх ёстой.

Жек: Удаан хүлээсний эцэст Дмитрий нисэх зөвшөөрөл авч, дараагийн шатахуунаа цэнэглэхээр Куала-Лумпур нислээ.

Жек: Ан-225, бас “Мрия” Малайзийн нийслэлд газардахад инженерүүд харамсалтай нь түүний хөдөлгүүрүүдийн нэгнээс ноцтой гэмтэл илрүүлжээ.

Эр: Хавхлагийг нь авах хэрэгтэй, үгүй бол энэ хэт хална.

Жек: Нислэг асуудалтай боллоо. Энэ сүйрэл болж мэдэх юм. Антоновын бүх хөдөлгүүрүүд ажиллахаас нааш нисэх зөвшөөрөл өгөхгүй.

Эр: Бид үүнийг холбож чадахгүй байна.

Жек: Гэвч ийм нүсэр онгоцыг нисэх буух зурвасаар хурдтай гүйж, газраас хөндийрөхөд нь чухам юу хэрэгтэй вэ?

Бен: 640 тонны жинтэй онгоц нисэх үед хурд авах асар их татах хүч хэрэгтэй.

Жек: “Антонов”-ын зохион бүтээгчид ердийн хөдөлгүүрүүд хангалтгүй гэдгийг мэдэж байсан, харин шинэ хөдөлгүүр зохиох мөнгө нь байсангүй. Тиймээс тэд бүр өмнөх үеийн “Руслан” нэртэй ачааны нисэх онгоцны сэнст тийрэлтэт хөдөлгүүрт анхаарлаа хандуулжээ.

Мих: Анхны хөдөлгүүрүүдийг “Руслан”-д тавьсан, мөн яг тийм хөдөлгүүрүүдийг “Мрия”-д тавьсан. ЗХУ-д ийм хөдөлгүүрийг анх бүтээсэн юм, ийм хэмжээтэй, ийм хүчин чадалтайг. Д18Т хөдөлгүүрийн түлхэх хүч нисэх үедээ 24 тонн байдаг.

Жек: Д18Т хөдөлгүүрүүд нь өндөр эргэлттэй, сэнстэй бөгөөд ердийн тийрэлтэт хөдөлгүүрүүдийг бодвол илүү их түлхэх хүч бий болгоход зориулагджээ.

Кен: Сэнст тийрэлтэт хөдөлгүүр нь хоёр механизмын хослолоор түлхэх хүч үүсгэдэг. Юуны түрүүнд, энэ нь сэнс, сэнст турбиныг хослуулсан хийн турбин хөдөлгүүр юм.

Дан: Тиймээс түлхэх хүчийг нэмэгдүүлэх хоёр арга бий.

Даниэль Жорж – инженер-электроникч, БИМ, Манчестерийн Их сургууль

Дан: Хөдөлгүүрээр дамжин урсах агаарын хурдыг нэмэгдүүлэх, эсвэл түүгээр илүү их агаар нэвтрүүлэх.

Жек: Тэд илүү их агаарыг хөдөлгүүрээр дамжуулдаг. Ердийн тийрэлтэт хөдөлгүүрийн нэгэн адил арын хэсэгт турбинаар дамжуулан утааны хийг ялгаруулах замаар түлхэх хүч өгдөг шатаах камер байдаг.

Дан: Энэ турбин нь мөн хөдөлгүүрийн хамгийн урд талд байрлах сэнсийг ажилуулдаг.

Жек: Хамгийн ухаалаг хэсэг нь сэнст турбин. Турбин эргэх үед хөдөлгүүрийн урд талд асар том сэнс эргэлдэнэ. Тэр маш их хэмжээний агаарыг сорж, хагасыг нь шаталтын камерыг тойруулан нөөц суваг руу чиглүүлнэ. Энэ агаар араас хурдсаж эхэлдэг. Гайхалтай нь, хөдөлгүүрийн түлхэх хүчийн 80% нь энэ нөөц сувгаа үүсдэг ажээ.

Эймос: Агаар гадагшлуулж байгаа удаан атлаа аварга сэнснүүд том талбайн ачаар илүү их түлхэх хүчийг боловсруулж гаргадаг, мөн ердийн тийрэлтэт хөдөлгүүрээс илүү их үр дүнтэй.

Дэн: Эдгээр хөдөлгүүрүүд үнэхээр том, хүчтэй. Тэд бараг 70,000 морины хүчтэй. Энэ нь 400 гаруй машины чадал гэсэн үг.

Жек: “Руслан” нисэх онгоцонд 4 тийм хөдөлгүүр байдаг, гэвч Ан-225 буюу “Мрия”-д дөрөв шаардлагтай түлхэх хүч өгөхгүй нь мэдээж.

Мих: Тэд илүү далавчинд дахин өөрчлөлт хийснээр дахин хөдөлгүүр байрлуулах боломжтой болсон юм. Ингээд дөрөв биш зургаа болсон. Энэ нь хөөрөх үеийн нийт түлхэх хүч 100 гаруй тонн болсон гэсэн үг. Та нар төсөөлж чадах уу? Энэ бол эдгээр зургаан хөдөлгүүрийн хүчин чадал.

Жек: Дмитрий болон түүний баг Куала-Лумпурт саатаж, зургаан хөдөлгүүрүүдийн нэгийг засварлахыг хүлээсэн хэвээр. Тэд яаралтай нисэх ёстой, үгүй бол Пёртэд цагтаа очих боломж гарахгүй. Мөнгө, мөн нэр хүнд эрсдэлд орлоо.

Жек: Ан-225 гуч гаруй жилийн хугацаанд маш олон үзэгчидтэй болжээ. Энэ зуур Пертэд хүмүүс Ан-225 онгоц Австралид газардах ховорхон боломжийг харахаар цуглацгааж эхэлсэн бол онгоц Куала-Лумпурын хөөрөх буух зурваст саатсан хэвээр. Тэдний хөдөлгүүрт саатал гарсан билээ.

Жек: Гэвч удаан завсарласны эцэст асуудал шийдэгдэж, Дмитрий нислэгийн сүүлчийн шатандаа орохоор бэлдэж байна.

Ант: Виталий. Тэр хаана байна аа? Бид 15 минутын дараа нисэх ёстой. Бид нисэхэд бэлэн.

Жек: Дахиад нэг асуудал гарчээ.

Ант: Куала-Лумпурын цамхагийн системд нислэгийн хуваарь байхгүй бололтой. Энэ тухай Витали офист мэдэгдэхийг нь бид хүлээж байна.

Ант: Одоо нисэх болсон баймаар юм.

Эр: Тиймээ, ниснэ, ниснэ, ниснэ. Бид нисэх ёстой. Үгүй бол бид амжихгүй.

Ант: Бид хэдийн 30 минут алдлаа.

Шост: Энэ бидний буруу биш. Энэ нислэгийн төлөвлөгөөг 5 цагийн өмнө илгээсэн. Энэ малайзийн нисэхийн диспетчерүүдийн буруу.

Жек: Эцэст нь багынхан нислэгийн шинэ төлөвлөгөөг зөвшилцөж, ашгүй нэг нисэх зөвшөөрөл авлаа.

Жек: Ан-225 өөрийнхөө хүрэх газар Пертэд буух хүртэл 4185 км үлджээ.

Жек: Дотроо 117 тонн ачаатай энэ тэнгэрийн үлэмж биетийн газардалт энэ аялалын хамгийн чухал хэсэг. Ийм их жинтэй онгоц хэдэн хэсэг бутрахгүйгээр яаж газардаж чаддаг юм бол?

Бен: Ихэвчлэн ямар ч нислэгийн газардах хэсэг, мэдээж “Антонов” шиг ийм том онгоцонд газардах нь хамгийн аюултай байдаг.

Стюарт: Онгоц зогсохын тулд түүнд уртаашаа 3300 метрийн хөөрөх буух зурвас шаардагдана.

Жек: Гэхдээ ямар ч газарт энэ хэт хүнд тэнгэрийн амьтныг аюулгүй газардуулах нь эрсдэл дагуулсан үйл явц.

Эймос: Хэрэв та нар хэзээ ч юм арилжааны онгоцыг харсан бол далавчны хаалтууд нь доош дэлгэгдэж, тэр нэг ёсондоо аварга том дарвуул үүсгэн агаарыг урсгалыг өөр зүгт чиглүүлж, ингэснээр онгоцны хурдыг удаашруулдаг юм.

Жек: Газартай ойртох хурдыг нарийн хянах нь маш чухал. Хэрэв буулт өөгүй биш бол буултыг болиулж дахиад нэг оролдож үзнэ. Үүнийг шинээр оролт хийх гэх бөгөөд хэдэн мянгын зардал нэмэгдэх болно.

Ант: Бид манай үзүүлэлтүүдийг сайн мэднэ, тиймээс ийм жинд чухам ямар зай шаардлагтайг би тооцож чадна.

Жек: Бараг 13,000 км ниссэн Ан-225 зорьсон газар болох эцсийн цэг Австралийн Пертэд газардах ёстой. Түүний асар их жин газардах мөчид инженерийн онцгой хар дарсан зүүд байх болно. Доод дугуйнууд цохилтоос болж хугарч ч мэднэ.

Ант: Хэрэв бид бүх дугуйнуудаа зэрэг буулгавал онгоц жаахан дэвхэрдэг. Энэ манай онгоцонд сайн юм биш.

Эймос: Бүх учир нь онгоцны жинг бүх дугуйнуудад хувиарлах хэрэгтэй, ганцхан бол амархан хугарч мэднэ.

Жек: Дмитрий газардах үед алдаа гаргах эрхгүйг мэднэ.

Жек: Aн-225 нисэх онгоц Австралийн Перт хотод урт аялалынхаа эцсийн цэг рүү ойртож байна. Онгоц энд анх удаа ирж байгаа бөгөөд ямар ч буулттай адилхан газардах мөч маш чухал билээ.

Бен: Антоновын явах эд ангийн цар хүрээ нь гайхмаар, тэр нь 32 дугуйнаас бүрддэг.

Жек: Дугуйнууд өвөрмөц байрлалтай, нислэгийн үеэд ихэвчлэн нүсэр их бие дотор далдлагдсан байдаг. Найман эгнээ тулгуурууд нь нийт 32 дугуйг тогтоон барьж, цохилтын хүчийг хувиарлаж байдаг, гэхдээ газардалтыг зөөлрүүлэх жинхэнэ нууц нь дэвшилтэт гүүшингийн систем юм. Дугуй бүрт өндөр хүчин чадалтай тос, хий хосолсон амортизатор болох Олео тулгуур суурилуулсан.

Кен: Энэ нь хоолойн доторх бүлүүртэй адилхан, хоолой дотор азотын хий, тос хоёрын нэгдэл байх бөгөөд тэд хамтдаа уян хатан нөлөө үзүүлдэг боловч хосолсон үедээ наалдамхай чийгшүүлэгч нөлөө үзүүлдэг.

Жек: Дугуйнуудад буулт мөн л асар их ачаалал үүсгэдэг. Ан-225 онгоцны дугуйнууд хүчтэй үрэлт үүсгэж, цельсийн 120 хэм хүртэл халдаг. Тэднийг дэлбэрэхэд юу саад болдог вэ?

Бен: Эдгээр дугуйнууд хүчитгэсэн гантай утсаар хэрсэн резинээр хийгдсэн учраас маш бат бөх, дугуйнуудын тэднийг азотоор дүүргэдэг учраас нэг нь жагсаалаас гарсан ч сүйрлийн дэлбэрэлт болохгүй.

Жек: Гэвч резинүүд газардах бүртээ чанараа алдаж байдаг.

Бен: 90 удаагийн газардалт тутмын дараа дугуйнуудыг солих шаардлагтай, тэгээд солих бүрт дугуй бүр нь 1000 гаруй долларын үнэтэй тусдаг.

Жек: Аварга Антонов удахгүй Перт хотод ирэх тухай мэдээг сонсоод онгоцны буудалд түгжрэл үүсч, 30 мянган хүн цугларчээ.

Алек: Өмнө нь ийм зүйл байгаагүй. Энэ маш их шуугиан тарьсан. Хүмүүс Мрияа ирэхийг мэдээд тэнд хэд хоногоор хүлээж байлаа. Тэнд олон мянган хүн байсан.

Жек: Дмитрий үзэгчдийн баяр бахдал дор маш сайхан газардлаа.

Эр: Альфа Дельта Браво 3-6-1-0. Пертэд тавтай морил.

Эр: Аварга том, үзэхийн тулд ирэх л хэрэгтэй.

Эр: Үнэхээр сэтгэгдэл төрүүллээ.

Эр: Ямар нэг өөр харах сайхан.

Эр: Жинхэнэ амьдрал дээр үүнийг харна гэдэг гайхамшиг. Та нар үүнийг ирж үзэх хэрэгтэй.

Эр: Энэ үнэхээр, бүр үнэхээр гайхалтай. Энэ миний урд нь харж байгаагүй хамгийн сайхан, хамгийн гайхамшигтай зүйл байх.

Ант: Газардсаны дараа бид нисэх онгоцны буудлын эргэн тойронд хашааны цаанаас зураг аван зогсох хүмүүсийг харсан, тэр үед багийнхан бид... бүгдээрээ бахархаж байлаа. Бүх хүмүүс энэ онгоцны багийн нэг хэсэг болсондоо бахархсан. Энэ бол гайхалтай мэдрэмж байлаа.

Эр: Нэг өдөр хоцорсон ч гэлээ аварга том цахилгаан үүсгүүрийг одоо буулгаж болно.

Жек: Украины цагаач иргэд эцэж ядарсан багынханыг угтан авч байна.

Жек: Биднийг ирээдүйд юу ч хүлээж байсан Антонов 225 бол төмөр хөшигний цаанаас агаарт хөөрч, нүсэр том хэмжээ, хосгүй боломжуудаараа дэлхийд гайхагдсан өвөрмөц онгоц билээ.

Жек: Бид түүнийг задлаж үзээд тэр хэрхэн таталцлын хүчийг сөрдөг, яаж тэнгэрт хөөрөн нисдэг, өөр ямар ч онгоц өргөж чадахгүй ачааг хэрхэн тээвэрлэдэг болохыг олж мэдсэн билээ.

Ант: Бидний хажуугаар бусад нисэх онгоцууд өнгөрөхдөө: “Өө, энэ юун онгоц вэ?” гэж асуудаг. Бид: “Энэ Ан-225”.

Жек: Антонов Ан-225-ыг магадгүй дэлхий даяар хүндэлдэг байх, учир нь тэр хэмжээгээр хэзээ ч хэнийг ч урдаа оруулахгүй.

Төгсөв

Back to episodes Go home